Kim był Hermes Trismegistos? Legendą czy postacią historyczną?

Hermes Trismegistos

Hermes Trismegistos (stgr. Ἑρμῆς ὁ Τρισμέγιστος, Hermes Po Trzykroć Wielki lub Trzykroć Największy, także łac. Mercurius ter Maximus) – bóstwo hellenistyczne powstałe z połączenia cech greckiego boga Hermesa oraz egipskiego Thota, inspirowane również mistycznymi prądami judaizmu i magią żydowską oraz być może wierzeniami perskimi, często identyfikowane również z biblijnym patriarchą Henochem oraz Serapisem i Hermanubisem.

Zarówno Hermes, jak i Thot w swoich kulturach byli bogami pisma i magii. Hermes, grecki bóg komunikacji i posłaniec bogów, został połączony z Thothem, egipskim bogiem mądrości, stając się tym samym patronem astrologii i alchemii. Warto zaznaczyć, że obaj bogowie byli psychopompami – istotami, których zadaniem jest odprowadzenie duszy zmarłego człowieka do świata pozagrobowego.

Hermes Trismegistos

Hermes Trismegistos reprezentuje triadę religii, nauki i sztuki, które tworzą w nim pełnię, stanowiąc jednocześnie symbol tajemnej wiedzy świata starożytnego. Zgodnie z legendami, przypisuje mu się autorstwo ponad 36 tysięcy ksiąg, zawierających całą wiedzę i mądrość starożytności. Najważniejsza z nich to Tablica Szmaragdowa oraz zbiór zwany Corpus Hermeticum (18 traktatów hermetycznych). Dzieła te miały silny wpływ na kształtowanie się alchemii, ale też na filozofię różokrzyżowców oraz innych tradycji ezoterycznych, gnostyckich i kabalistycznych.

Większość Greków, a później także starożytnych Rzymian, nie zaakceptowała Hermesa Trismegistusa jako boga zastępującego hellenistycznego Hermesa. Obaj bogowie byli uważani za odrębne istoty.

Literatura hermetyczna, rozpowszechniona wśród starożytnych Egipcjan, informuje o najstarszych hellenistycznych pismach dotyczących astrologii grecko-babilońskiej oraz nowo (jak na ówczesne czasy) rozwiniętej praktyce alchemii. Hermetyzm zracjonalizował i usystematyzował praktyki kultu religijnego i zaoferował swoim adeptom techniki pozwalające doświadczyć osobistego wniebowstąpienia i uwolnienia od fizycznych ograniczeń.

Jako boskie źródło mądrości, tekst Hermesa Trismegistusa został zaliczony do grupy cenionych pism, które uznano za starożytne. Platon, w swoich dialogach Timajos i Critias, stwierdza, że w świątyni Neit (w staroegipskim mieście Sais) istniały tajne pomieszczenia z zapisami historycznymi przechowywanymi przez 9000 lat.

Podobno Klemens Aleksandryjski był pod wrażeniem, że Egipcjanie byli w posiadaniu 42 świętych pism Hermesa. Teksty te zawierały wyczerpujące zasady szkolenia egipskich kapłanów. Jak sugerował Siegfried Morenz:

Odnoszenie się do autorstwa Thota jest oparte na starożytnej tradycji, a liczba 42 prawdopodobnie wywodzi się od liczby egipskich nomów, a tym samym przekazuje pojęcie kompletności.

Hermes Trismegistos a chrześcijanie

Wielu pisarzy chrześcijańskich, w tym Laktancjusz, Augustyn z Hippony, Giordano Bruno, Marsilio Ficino, Tommaso Campanella i Giovanni Pico della Mirandola, uznawało Hermesa Trismegistosa za mądrego pogańskiego proroka, który przewidział nadejście chrześcijaństwa. Wierzyli oni w tzw. prisca teologia – doktrynę twierdzącą, że istnieje jedna prawdziwa teologia, której wątki przeplatają się przez wszystkie religie, i która w starożytności została przekazana człowiekowi przez Boga. Wiedza ta "przechodziła" przez wielu proroków, takich jak Zaratusztra czy Platon.

Aby wykazać prawdziwość prisca teologia, chrześcijanie zaadaptowali na własne cele naukę hermetyzmu. W tym kontekście Hermes Trismegistus był albo ówczesnym Mojżeszem, albo trzecim w linii człowiekiem o imieniu Hermes, tj. Enoch, Noe i egipski kapłan, znany nam jako Hermes Trismegistus. Miał być największym kapłanem, filozofem i królem.

Hermes Trismegistus otrzymał ten ostatni przydomek na podstawie oświadczenia zawartego przezeń w Szmaragdowej Tablicy o tym, że zna trzy części mądrości całego wszechświata. Tymi trzema częściami są alchemia, astrologia i teurgia. Marsilio Ficino stwierdził, że:
nazywali go Trismegistus, ponieważ był największym filozofem, największym kapłanem i największym królem.

Hermes Trismegistos a hermetyzm

Najważniejszymi pismami przypisanymi Hermesowi Trismegistusowi są Asclepius i Corpus Hermeticum. W renesansie przyjęto, że Hermes Trismegistos był Mojżeszem. Jednakże z czasem zaczęto wątpić w to, że teksty mu przypisywane rzeczywiście powstały w starożytności. Frances A. Yates, w książce pt. Giordano Bruno and the Hermetic Tradition, napisał:

[...] z pewnością nie zostały napisane w odległej starożytności przez mądrego egipskiego kapłana, jak uważano w renesansie, lecz przez wielu nieznanych autorów. Wszyscy byli prawdopodobnie Grekami, gdyż [teksty te – przyp. tłum.] zawierają popularną grecką filozofię tego okresu, mieszaninę platonizmu i stoicyzmu, połączonych z niektórymi żydowskimi i prawdopodobnie niektórymi perskimi ideologiami.

Hermetyczna tradycja, opierająca się po części na pismach Hermesa Trismegistusa, odnosi się do alchemii, magii, astrologii i innych pokrewnych tematów. Teksty są zwykle podzielone na dwie kategorie: hermetyzm filozoficzny i techniczny. Ten pierwszy dotyczy głównie filozofii, a drugi – praktykowania magii, alchemii oraz przygotowywania różnorodnych eliksirów.

Ciekawostka: Magiczne zaklęcia chroniące przedmioty są źródłem wyrażenia "hermetycznie zamknięte".

Hermes Trismegistos a tarot

Hermes Trismegistos w Tarocie jest utożsamiany z kartą Maga i oznacza aktywność, intelekt, poznawanie świata, panowanie nad sobą oraz nad światem, silną wolę. Jest symbolem absolutnej jedności mistyki, nauki i sztuki.

Hermes Trismegistos a New Age

Współcześni okultyści sugerują, że niektóre hermetyczne teksty mogą pochodzić od faraonów, a legendarne "czterdzieści dwa podstawowe teksty" zawierające główne hermetyczne wierzenia religijne i filozofię życia pozostają ukryte w tajnej bibliotece.

Niektóre przekazy Edgara Cayce ujawniają, że Hermes (czy też Thoth) był inżynierem pochodzącym z zatopionej Atlantydy. Podobno to właśnie Hermes zaprojektował lub zbudował piramidy w Egipcie. [Donnell Lefort, The Esoteric Codex: Primordial Teachers, LULU Press 2015 r.]

Pisarz Tom DeLiso twierdzi, że Hermes Trismegistos nauczał go podczas doświadczeń OOBE oraz że Hermes Trismegistus jest kolejną inkarnacją Thota. Oboje są świadomymi konstruktami energetycznymi pozbawionymi ciał [wisdomsdoor.com].


Kategorie: Magia i alchemia