Strona Główna › Magia i alchemia › Tablica Szmaragdowa - tekst Hermesa Trismegistosa

Tablica Szmaragdowa - tekst Hermesa Trismegistosa

Czym jest Tablica Szmaragdowa? Tekst autorstwa Hermesa Trismegistosa od wielu wieków budzi emocje i niemałe kontrowersje. Przede wszystkim ze względu na niebywałe znaczenie, jakie ma w badaniu alchemii. Podobno zawiera całą tajemnicę alchemii.

Jeśli pragniesz poznać naturę materii, powinieneś przeczytać Tablicę Szmaragdową. Została w niej zawarta największa tajemnica, której poznanie otwiera drogę do manipulowania materią – praktycznie w dowolny sposób.

Tablica Szmaragdowa

Szmaragdowa Tablica, znana też jako Tabula Smaragdina, jest najstarszym znanym obecnie i bodajże najważniejszym zachowanym tekstem alchemicznym. Jej mitycznym autorem jest Hermes Trismegistos – uważany za bóstwo hellenistyczne powstałe z połączenia cech greckiego boga Hermesa i egipskiego Thota.

Według samego autora, tablica ta zawiera tajemnicę materii pierwotnej oraz jej transmutacji. Dzieło to było bardzo cenione przez europejskich alchemików jako podstawa ich sztuki oraz ich hermetycznej tradycji.

Oryginalne źródło Szmaragdowej Tablicy jest nieznane. Pomimo twierdzeń o starożytnym pochodzeniu tekstu (Hermes Trismegistos jest autorem wymienionym w tekście) obecnie uważa się, że jest to praca arabska napisana w okresie pomiędzy VI a VIII wiekiem.

Najstarszym źródłem dokumentu jest tzw. Księga tajemnic stworzenia i sztuki natury (arab. Kitāb sirr al-ḫalīqa), będąca kompilacją starszych tekstów zebranych przez Balinusa, który tworzył swoje dzieła około VIII wieku. Balinus utrzymywał, że Szmaragdową Tablicę odnalazł w grobowcu znajdującym się pod statuą Hermesa w Tianie. Tablica spoczywała w ręku zmumifikowanych zwłok siedzących na złotym tronie.

Szmaragdowa Tablica znalazła się również w dziele pt. Druga Księga Elementów Podstawowych (Kitab Ustuqus al-Uss al-Thani), której autorstwo przypisuje się Dżabirowi Ibn Hajjan (ur. ok. 720 roku w Tusie, w Persji; zm. ok. 813 r. w Kufie, w dzisiejszym Iraku), arabskiemu alchemikowi i lekarzowi prowadzącemu działalność na dworze Haruna ar-Raszida, kalifa Bagdadu.

Po raz pierwszy na język łaciński Tablica Szmaragdowa przetłumaczona została w XII wieku przez Hugo z Santalli.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że badacze tekstu Hermesa Trismegistosa dostrzegli pewne jego podobieństwa do syryjskiej Księgi Skarbów napisanej przez Hioba z Odessy w IX wieku oraz pism biskupa Nemesiusa z Emesy w Syrii (połowa IV wieku).

Jeśli chodzi o najnowsze odkrycia, powinniśmy zwrócić uwagę na Bibliotekę z Nag Hammadi oraz zwoje znad Morza Martwego.

Tablica Szmaragdowa tekst

Słowa tajemnic Hermesa Trismegistosa.

1. Oto [słowa] prawdziwe, wolne od błędu, pewne i najprawdziwsze:
2. To, co znajduje się niżej, jest takie jak to, co powyżej, a to, co znajduje się wyżej, jest podobne do tego, co niżej – czyniąc cuda jednej jedynej rzeczy.
3. Tak jak wszystkie rzeczy powstały z jednego, z jego myśli [medytacji], tak wszystkie rzeczy zostały zrodzone z tej jednej rzeczy, przez adaptację.
4. Słońce jest jego ojcem, Księżyc – matką. Wiatr nosił go w swym łonie; karmicielką jego jest ziemia.
5. Ojciec wszelkiego stworzenia całego świata jest tutaj.
6. Siła jego jest absolutna, jeżeli zostanie przemieniona w ziemię.
7. Oddzielisz ziemię od ognia, subtelne od gęstego – idealnie, z wielką zręcznością.
8. Wznosi się z ziemi ku niebiosom i powtórnie zstępuje na ziemię, otrzymując siłę potężnych i słabych.
9. W ten sposób posiądziesz chwałę całego świata.
10. Tak też odstąpi od ciebie wszelki mrok.
11. Jego siła jest ponad wszystkimi siłami. Pokonuje wszelkie subtelne rzeczy i penetruje każdą solidną rzecz.
12. Tak powstał świat.
13. Takież są i tak działają godne podziwu dostosowania, gdzie środki (lub proces) znajdują się w tym. Dlatego zwą mnie Hermes Trismegistos, posiadającym trzy części filozofii całego świata.
14. To, co powiedziałem o działaniu Słońca, zostało osiągnięte i zakończone.

Tablica Szmaragdowa – tłum. Isaac Newton

Wśród alchemicznych dokumentów przechowywanych obecnie w King's College Library, na Uniwersytecie Cambridge, również znajduje się Tablica Szmaragdowa – w tłumaczeniu samego Isaaca Newtona. Oto oryginalny tekst:

1. This is true without error, certain and most true.
2. That which is below is like that which is above and that which is above is like that which is below to do the miracles of one only thing
3. And as all things have been and arose from one by the [meditation] of one: so all things have their birth from this one thing by adaptation.
4. The Sun is its father, the moon its mother, the wind hath carried it in its belly, the earth is its nurse.
5. The father of all perfection in the whole world is here.
6. Its force or power is entire if it be converted into earth.
7. Separate thou the earth from the fire, the subtle from the gross sweetly with great industry.
8. It ascends from the earth to the heaven and again it descends to the earth and receives the force of things superior and inferior.
9. By this means you shall have the glory of the whole world
10. And thereby all obscurity shall fly from you.
11. Its force is above all force. For it vanquishes every subtle thing and penetrates every solid thing.
12. So was the world created.
13. From this are and do come admirable adaptations whereof the means (or process) is here in this. Hence I am called Hermes Trismegist, having the three parts of the philosophy of the whole world.
14. That which I have said of the operation of the Sun is accomplished and ended.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że polskie tłumaczenie Tablicy Szmaragdowej, które znajduje się na niniejszej stronie, zostało przygotowane w oparciu o tłumaczenie Isaaca Newtona.

Tabula Smaragdina Hermetis

Dla osób znających łacinę zamieszczamy również oryginalną wersję łacińską (Chrysogonus Polydorus, Nuremberg 1541):

1. Verum, sine mendacio, certum et verissimum:
2. Quod est inferius est sicut quod est superius, et quod est superius est sicut quod est inferius, ad perpetranda miracula rei unius.
3. Et sicut res omnes fuerunt ab uno, meditatione unius, sic omnes res natae ab hac una re, adaptatione.
4. Pater eius est Sol. Mater eius est Luna, portavit illud Ventus in ventre suo, nutrix eius terra est.
5. Pater omnis telesmi totius mundi est hic.
6. Virtus eius integra est si versa fuerit in terram.
7. Separabis terram ab igne, subtile ab spisso, suaviter, magno cum ingenio.
8. Ascendit a terra in coelum, iterumque descendit in terram, et recipit vim superiorum et inferiorum.
9. Sic habebis Gloriam totius mundi.
10. Ideo fugiet a te omnis obscuritas.
11. Haec est totius fortitudinis fortitudo fortis, quia vincet omnem rem subtilem, omnemque solidam penetrabit.
12. Sic mundus creatus est.
13. Hinc erunt adaptationes mirabiles, quarum modus est hic. Itaque vocatus sum Hermes Trismegistus, habens tres partes philosophiae totius mundi.
14. Completum est quod dixi de operatione Solis.

Rozważania o Tablicy Szmaragdowej

Eliphas Levi w swojej książce pt. Historia Magii, napisał:

Nic nie przewyższa ani nie równa się jako synteza wszelkich nauk świata starożytnego wyrzeźbionym w cennym kamieniu i znanym pod nazwą Tabula Smaragdina zasadom nauki Hermesa. Jedność bytu i jedność harmonii, już to wstępujących, już to zstępujących, postępowa i proporcjonalna drabina Słowa, niezmienne prawo równowagi, proporcjonalny postęp analogii powszechnych, relacje między ideą a Słowem, dające miarę relacji między Stwórcą a stworzeniem, dowiedziona przez miarę jednego kąta skończoności konieczna matematyka nieskończoności, wszystko to znajduje wyraz w jednym zdaniu wielkiego egipskiego hierofanty:

"Jak w górze, tak i na dole, a głębię, podobnie jak wyżynę, stworzono jedynie dla ukształtowania cudów rzeczy jedynej".

W zachodnich rozważaniach Tabula Smaragdina jest uważana za podstawę średniowiecznej i renesansowej alchemii. Tłumaczenia, czasami opatrzone komentarzami, były publikowane przez bardzo cenione postaci, między innymi przez Johannesa Trithemiusa, Rogera Bacona, Michaela Maiear, Aleistera Crowley’a, Albertusa Magnusa czy wspomnianego już Isaaca Newtona.

Czternastowieczny alchemik Ortolanus napisał istotną egzegezę o tajemnicy Hermesa, która miała wpływ na późniejszy rozwój alchemii. Wiele manuskryptów tej kopii Szmaragdowej Tablicy i komentarza Ortolanusa przetrwało od co najmniej XV wieku. Ortolanus, podobnie jak Albertus Magnus, uważał Tablicę Szmaragdową za tajemną receptę opisującą procesy laboratoryjne z użyciem zakodowanych słów.

Dalsza lektura

• J. J. Manget, Bibliotheca Chemica Curiosa tom I, Genf 1702 r.
• K. Ch. Schmieder, Geschichte der Alchemie, Halle 1832 r.
• Gottlieb Latz, Die Alchemie, Bonn 1869 r.
• M. Berthelot, Les Origines de 1'Alchimie, Paris 1885 r.
• Eliphas Levi, Historia Magii, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2000 r.
• M. Robinson, The History and Myths surrounding Johannes Hispalensis, w: Bulletin of Hispanic Studies vol. 80, no. 4, październik 2003 r.
• Katharine Park, Lorraine Daston, The Cambridge History of Science: Volume 3, Early Modern Science, Cambridge University Press, 2006 r.
• Florian Ebeling, The Secret History of Hermes Trismegistus: Hermeticism from Ancient to Modern Times, Cornell University Press, 2007 r.
• Nicholas Goodrick-Clarke, The Western Esoteric Traditions: A Historical Introduction, Oxford University Press, 2008 r.

Kategorie: Magia i alchemia