Strona Główna › Parapsychologia › Ezoteryka, czyli jak poznać tajemnice wszechświata oraz własnej natury

Ezoteryka, czyli jak poznać tajemnice wszechświata oraz własnej natury

Dowiedz się czym naprawdę jest ezoteryka. | Fot. Matheus Bertelli

Ezoteryka od dawna koncentrowała się wokół przekonania, że ​​pewne duchowe nauki najlepiej przekazuje się dopiero po odpowiednim przygotowaniu. Taka wiedza nie była więc łatwo dostępna bez członkostwa w hermetycznych grupach, do których dostanie się stanowiło nie lada wyzwanie.

Na szczęście żyjemy w czasach, w których takie podejście się zmienia. Informacje są coraz bardziej dostępne, a przyszłość ezoteryzmu nabiera globalnego charakteru, przez co nie jest on już tak ściśle związany z określoną tradycją lub zamkniętymi instytucjami religijnymi.

Będzie to zapewne skutkować rosnącą złożonością koncepcji ezoterycznych. Im więcej jest bowiem dostępnych materiałów, z których można czerpać, tym trudniej ustalić, co posiada prawdziwą wartość.

Stąd też wynika konieczność tworzenia dobrze opracowanych baz danych – informacji zredagowanych w taki sposób, by nie tylko były łatwe do przyswojenia, ale również stanowiły dobre narzędzie do pogłębiania wiedzy i lepszego opanowania praktyki.

Czym jest ezoteryka?

W największym skrócie: ezoteryka to wiedza tajemna dostępna nielicznym wtajemniczonym osobom, które posiadły sekretne informacje. Ezoteryką zajmują się najczęściej ludzie stawiający sobie za cel własny rozwój duchowy.

Pojęcie "ezoteryka" powstało w II wieku i pochodzi od starożytnego greckiego przymiotnika esôterikós (oznaczającego "przynależność do wewnętrznego kręgu").

Najwcześniejszy znany przykład użycia tego słowa znajduje się w satyrze autorstwa Lukiana z Samosat, najbardziej znanego (paradoksalnie) ze swojego charakterystycznego żartobliwego stylu, za pomocą którego często wyśmiewał przesądy, praktyki religijne i wiarę w zjawiska paranormalne.

Rzeczownik "ezoteryzm", w swojej francuskiej formie (ésotérisme), po raz pierwszy pojawił się w 1828 roku w książce pt. Histoire critique du gnosticisme, której autorem był protestancki historyk Jacques Matter (1791-1864). Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że termin ten zaczął być używany w epoce oświecenia w rezultacie krytyki zinstytucjonalizowanej religii (głównie chrześcijaństwa).

W XIX i XX wieku znawcy tematu coraz częściej postrzegali ezoteryzm jako coś odmiennego od wierzeń religijnych.

Korzyści z praktykowania ezoteryzmu

Prawdziwa duchowość nie jest ograniczona do określonych rytuałów odprawianych grupowo. Jest to osobista sprawa i często opiera się na łączeniu przekonań z różnych źródeł – szkół czy tradycji filozoficznych. Innymi słowy, każdy może analizować przeróżne doktryny i stosować własne ich kombinacje w swoim życiu.

Właśnie tym jest w dużej mierze ezoteryka. Jej praktykowanie przynosi w związku z powyższym szereg korzyści:

• możliwość dokonywania oceny własnych działań (jako dobre lub złe) na podstawie zdobywanej wiedzy;
• rozwijanie przeróżnych umiejętności, np. medytacji;
• systematyczna praca nad sobą prowadząca ku zmianie na lepsze – tak cech charakteru, jak i przeznaczenia;
• osiąganie wyższych poziomów szczęścia;
• zdobywanie biegłości w rozwiązywaniu coraz bardziej skomplikowanych problemów;
• pobudzanie kanałów wymiany energii i informacji między duszą a światem.

Powody, dla których staramy się poznać ezoterykę, mogą być różne. Czasami zwracamy się ku niej, ponieważ pragniemy niespotykanego doznania. Najczęściej jednak chcemy po prostu zdobyć nową wiedzę oraz nadać swojemu życiu głębszy sens. Dzięki odpowiedniej pracy możemy spojrzeć na rzeczywistość w nowym świetle.

W wielu przypadkach ludzie szukają wiedzy ezoterycznej, aby wyleczyć poważne choroby. Głównie chodzi tutaj o dolegliwości natury psychicznej, takie jak ciągłe niezadowolenie, depresja czy niezdolność do realizowania życiowych celów.

Czym zajmuje się ezoteryka?

Ezoteryka odnosi się do ukrytych znaczeń i symboliki różnych tekstów filozoficznych, historycznych i religijnych. Używa się jej do kategoryzacji szerokiej gamy luźno powiązanych idei i ruchów skupiających się na racjonalnych rozważaniach wykraczających poza ortodoksyjną religię.

Ezoteryzm przeniknął różne formy zachodniej filozofii, religii, nauki i sztuki – po dziś dzień wpływając na rozwój intelektualny społeczeństwa oraz kulturę popularną.

Istnieje wiele szkół ezoterycznych i nie jest możliwe, by je wszystkie w krótki sposób scharakteryzować (zrobię to w osobnych artykułach). W tym miejscu ograniczę się więc do wymienienia kilku najbardziej znanych szkół:

1. Hermetyzm (w tym astrologia) postuluje, że ludzka dusza i wszechświat są ze sobą połączone w jakiś tajemniczy sposób – w myśl zasady "jako na górze, tak i na dole".
2. Spirytualizm skupia się na bezpośrednim doświadczaniu kontaktów z duchami oraz na badaniu życia pozagrobowego.
3. Teozofia głosi możliwość uzyskania bezpośredniego kontaktu człowieka ze światem nadprzyrodzonym oraz poznania jego tajemnic przez mistyczne objawienie lub pobieranie nauk u oświeconych mistrzów.
4. Gnostycyzm służy poznaniu wiedzy istnienia wszechrzeczy i naucza, że należy zrozumieć naszą prawdziwą naturę, żebyśmy mogli uwolnić się z tego świata.
5. Masoneria (wolnomularstwo), czyli międzynarodowy ruch społeczny mający na celu duchowe doskonalenie człowieka i propagowanie braterstwa ludzi różnych religii, narodowości i poglądów.
6. Alchemia – technika doskonalenia człowieka pomagająca mu we wzmacnianiu zalet i zbliżaniu się ku wyższym formom bytu.
7. Kabała – duchowa mistyczno-filozoficzna szkoła judaizmu, której najważniejsze źródła to: Tora, Zohar, Ec Haim, Talmud dziesięciu sfirot, Sefer Jecira, Bahir.
8. Thelema – system religijno-filozoficzny, który powstał w 1904 roku za sprawą Aleistera Crowleya po spisaniu przez niego Liber AL vel Legis (tzw. Księga Prawa). W systemie tym chodzi o wzniesienie się do wyższych stanów egzystencji oraz zjednoczenie się z wyższymi mocami.
9. Różokrzyż, czyli nauka głoszona przez kontynuatorów starożytnych szkół misteryjnych, nawiązujących do idei zawartych w tradycjach gnostyckich (m.in. essenizm, manicheizm).
10. Psychologia Junga – metoda badawcza poszukująca sposobów na zintegrowanie przeciwności w ludzkim psyche poprzez użycie mitów, snów i wizji.
11. Iluminizm – pogląd opierający się na tezie, że źródłem poznania jest oświecenie umysłu przez Boga. Współcześnie niektórzy łączą tę szkołę z ideą Nowego Porządku Świata, rzekomego podziemnego totalitarnego rządu światowego.

Można powiedzieć, że ezoteryka jest ukrytą wewnętrzną tradycją pozwalającą walczyć z rozczarowaniem powszechnie obowiązującymi ideologiami głównego nurtu. Przez te ostatnie ezoteryzm jest oczywiście odrzucany i szeroko krytykowany.

Czego możesz się spodziewać?

Kiedy zaczniesz poznawać praktyki ezoteryczne i leżące u ich podstaw poglądy, szybko przekonasz się, że – niezależnie od wybranej szkoły – jedno jest najważniejsze: samopoznanie.

W większości przypadków jest to całkowicie wystarczający cel. Ludzie szukają bowiem nowego duchowego kompasu, który stanie się punktem wyjścia do zaspokojenia własnych potrzeb oraz wyklarowania poglądów na otaczający świat.

Przyjęcie jednej (lub więcej) doktryny ezoterycznej i uczynienie jej stałym elementem codziennego życia pomaga w zdyscyplinowaniu się. Dzięki pogłębianiu zaangażowania osiąga się coraz większe sukcesy – zarówno w zdobywaniu wiedzy, jak i w jej praktycznym wykorzystaniu.

W początkowej fazie poznawania nowych doktryn ezoterycznych można doświadczać dyskomfortu, ponieważ nauka wymaga wprowadzenia zmian w swoim postępowaniu. Burzone są dawne schematy, nawyki, a nawet wieloletnie wierzenia. Pojawiają się rozbieżności pomiędzy dotychczasowymi przekonaniami a nową wiedzą.

Z biegiem czasu jednak człowiek zaczyna korygować swoje zachowanie w pozytywny (zazwyczaj) sposób. Jeśli wszystko robi dobrze, jest w stanie rozwijać się w obranym przez siebie kierunku. Potrzebna jest do tego stała świadomość własnych działań i myśli.

Jeżeli istnieje konkretna doktryna, którą się interesujesz, możesz zacząć ją zgłębiać bardzo szybko. Pierwszym krokiem są strony internetowe, takie jak ta, na której się teraz znajdujesz. Są tutaj odpowiednio przygotowane treści zawierające najważniejsze informacje. Jest to idealne miejsce na rozpoczęcie swojej przygody.

Drugi krok to książki oraz inne źródła wiedzy.

Najważniejszy jednak jest krok trzeci – samodzielne przeprowadzanie badań oraz eksperymentów na interesujący cię temat. Tylko w ten sposób upewnisz się, że dana teoria spełnia twoje oczekiwania.

Warto zaznaczyć, że niektóre tradycje ezoteryczne to zamknięte grupy, które nie przyjmują nowych członków lub stawiają im niezwykle wysokie wymagania. W takim przypadku może nie być łatwo zrealizować swoje zamierzenia.

Pamiętaj, że dostanie się do hermetycznej grupy nie jest koniecznością, jeśli chodzi o studiowanie ezoteryki. Wiele możesz się nauczyć samodzielnie. Może się wręcz okazać, że po jakimś czasie w naturalny sposób znajdziesz osoby podobnie myślące i stworzysz własną wspólnotę, która w zupełności ci wystarczy.

Ezoteryka a religia

Relacja ezoteryzmu i religii jest dość skomplikowana. Problem polega przede wszystkim na tym, że w obu przypadkach chodzi głównie o rozwój duchowy. Wydaje się więc, że nie powinno dochodzić tutaj do żadnego konfliktu. Tymczasem rzeczywistość jest dokładnie odwrotna.

Podstawowa różnica wynika ze sposobu podejścia do duchowości. Religie są egzoteryczne, czyli starają się tworzyć społeczność publicznie wypełniającą boskie nakazy. Z kolei ezoteryka bardziej dotyczy wewnętrznego doświadczenia i osobistej praktyki, niekoniecznie związanej z kultem jakiegoś bóstwa, a tym bardziej z ruchem masowym lub powszechnym.

Według Kościoła katolickiego (dla przykładu) praktykowanie jakiejkolwiek formy ezoteryzmu jest grzechem. Kapłani przypisują ezoterykom inspirowanie się złymi mocami. W wielu przypadkach mówi się wręcz, że ezoteryka to szatańskie praktyki, niejednokrotnie utożsamiane z okultyzmem.

Z kolei zwolennicy ezoteryzmu krytykują religie za zniewalanie ludzkich umysłów, zbytnie przywiązanie do rytualizmu oraz uniemożliwianie wyznawcom prawdziwego rozwoju duchowego. Postulują szukanie własnej ścieżki, niezależnej od instytucji religijnych. Jest to w oczywisty sposób sprzeczne z ideą zwierzchnictwa hierarchów kościelnych nad wyznawcami.

W efekcie pomiędzy ezoteryką a religią panuje napięcie, które nie jest łatwe do rozładowania.

Myślę, że najlepszym na to sposobem jest unikanie negatywnych impulsów inspirujących do walki. Warto skupiać się raczej na tym, co łączy religię i ezoterykę, a tym czymś jest poszukiwanie drogi do wewnętrznego rozwoju. Tutaj jest szerokie pole do współpracy. Trzeba się tylko wykazać dobrą wolą.

Najpopularniejsze praktyki ezoteryczne

Ezoterykę można praktykować na różne sposoby. Nadrzędnym celem jest wewnętrzny rozwój i zgłębianie wiedzy o wszechświecie. Dzięki dobrze wykonanej pracy można uzyskać większą jasność, pewność siebie oraz zrozumienie sensu istnienia.

Oto lista najpopularniejszych współczesnych praktyk ezoterycznych:

1. Astrologia – nauka analizująca informacje o tym, kim jesteśmy, badająca pozycje i ruchy ciał niebieskich, takich jak gwiazdy i planety.
2. Wróżby tarota – za pomocą kart można nie tylko wyzwolić się z własnych ograniczeń, ale również dowiedzieć się, co szykuje dla nas los.
3. Kroniki Akaszy – są zbiorem wszystkich myśli, słów, emocji oraz intencji, jakie kiedykolwiek się wydarzyły lub wydarzą się w przyszłości. Mając dostęp do Kronik Akaszy, można dogłębnie poznać życie każdej duszy (jej historię, teraźniejszość i przyszłość).
4. Medytacja – specjalna praktyka używana do osiągnięcia oświecenia. Pozwala zajrzeć głęboko we własne wnętrze i zbadać zarówno osobowość, jak i podświadomość.
5. Reiki – polega na kładzeniu rąk na kluczowych ośrodkach energetycznych w ciele, co zapewnia równoważenie i uzdrawianie czakr.
6. Czarostwo – zawiera w sobie wiele ezoterycznych praktyk, które mogą uczynić ludzkie życie lepszym i łatwiejszym.
7. Wicca – religia neopogańska zainicjowana przez emerytowanego brytyjskiego urzędnika, Geralda B. Gardnera, prawdopodobnie w latach 40. XX wieku.

Interesujące fakty na temat ezoteryki

Ezoteryzm ma długą i zawiłą historię, której nie jestem w stanie streścić w tym artykule. Poniżej przedstawiam więc zaledwie kilka interesujących faktów na ten temat. Potraktuj je jako ciekawostki oraz zachętę do dalszego zgłębiania wiedzy ezoterycznej.

1. Wiele doktryn ezoterycznych jest w rzeczywistości częścią duchowego fundamentu praktyk religijnych.
2. Niektórzy starożytni Rzymianie praktykowali szczególnie niepokojącą formę magii: nekromancję – skupiała się ona na zmarłych, o których sądzono, że widzą przyszłość i mogą przekazywać wiadomości bogom.
3. Wiele współczesnych ruchów religijnych ma swoje korzenie w hermetycznym Zakonie Złotego Brzasku, brytyjskiej grupie zajmującej się badaniem magii, metafizyki i zjawisk paranormalnych. Członkami tego stowarzyszenia byli podobno Arthur Conan Doyle (autor popularnych opowiadań o Sherlocku Holmesie) czy William Butler Yeats (irlandzki poeta).
4. Pogańscy Finowie wierzyli, że dana osoba ma trzy dusze: heinki (siłę życiową), luonto (ducha opiekuńczego) i itse (osobowość). Zarówno luonto, jak i itse mogą zostać oddzielone od ciała, a zatem mogą się zgubić lub utknąć w zaświatach.
5. Jednym z najaktywniejszych demaskatorów fałszywych spirytualistów był słynny iluzjonista Harry Houdini. Wyznaczył on nagrodę pieniężną dla każdego, kto przekona go o posiadaniu nadprzyrodzonych mocy.
6. Spirytualizm był bardzo popularny w epoce wiktoriańskiej. Idea kontaktowania się ze zmarłymi okazała się atrakcyjna dla ludzi ze wszystkich stanów społecznych. Nawet królowa Wiktoria była znana z brania udziału w seansach.
7. Alchemicy dążyli do odnalezienia sposobu przekształcania podstawowych metali (np. ołów) w szlachetne (takie jak złoto). Przez wieki im się to nie udawało. Dopiero w 1919 roku Ernest Rudeford jako pierwszy dokonał transmutacji – cząsteczkami alfa zbombardował atomy azotu, w wyniku czego powstał tlen. Ten eksperyment udowodnił, że przemiana materii jest możliwa. Po jakimś czasie okazało się, że złoto można otrzymać w warunkach laboratoryjnych poprzez bombardowanie neutronami jednego z izotopów rtęci. Wychodzi na to, że alchemicy zasadniczo mieli rację. Niestety, koszty uzyskania złota w ten sposób są zbyt wysokie, by to się opłacało.
8. Najbardziej znana wersja Tarota, talia Rider-Waite, została zaprojektowana przez Pamelę Colman-Smith w 1910 roku.
9. Karty tarota przybyły do Europy z Egiptu, a popularność (jako forma wróżenia) zyskały dopiero w XVIII wieku.
10. Lalki używane w magii mogą nie tylko krzywdzić ludzi, ale także ich leczyć lub chronić.
11. Wiedza ezoteryczna może kwestionować niektóre ortodoksyjne praktyki stosowane powszechnie w społeczeństwie. Dlatego też najbardziej wtajemniczeni ezoterycy często są prześladowani. W związku z tym starają się ukrywać i nie jest ich łatwo znaleźć.
12. Wykorzystanie kryształowej kuli do wróżenia sięga czasów druidów. Pliniusz Starszy opisał kryształowe kule u wróżbitów już w I wieku naszej ery.
13. Na przestrzeni wieków wielu oszustów wykorzystywało ludzką potrzebę kontaktu ze zmarłą bliską osobą. Wśród nich były siostry Fox. Choć ich działalność przyczyniła się do spopularyzowania spirytualizmu, ostatecznie przyznały się do bycia oszustkami.
14. Podobno naziści podczas II wojny światowej praktykowali okultystyczne rytuały i szukali magicznych artefaktów, które miały pomóc im w osiągnięciu celów. Niektórzy twierdzą nawet, że sam Hitler był opętany przez demona. Argumenty te są powszechnie uważane przez historyków za fantazję.
15. Chrześcijańska paranoja związana z rosnącą popularnością i dostępnością idei okultystycznych w latach 80. XX wieku doprowadziła do satanistycznej paniki. Obejmowała ona m.in. cenzurę muzyki heavy metalowej czy angażowanie organów ścigania w sprawy związane z okultystycznymi rytuałami.

Bibliografia

1. Arthur Versluis, American Transcendentalism and Asian Religions, Oxford University Press, 1993 r.
2. Michael Newton, Wędrówka dusz, Cintamani Poland, 2003 r.
3. Osho, Psychologia ezoteryki, Wydawnictwo Kos, 2005 r.
4. Arthur Versluis, Magic and Mysticism: An Introduction to Western Esoteric Traditions, Rowman & Littlefield Publishers, 2007 r.
5. Saint Germain, O Alchemii, Wydawnictwo Centrum, 2008 r.
6. Antoine Faivre, Western Esotericism: A Concise History, Nowy Jork, 2010 r.
7. Emma Curtis Hopkins, Nauka mentalna w praktyce, Wydawnictwo Centrum, 2016 r.
8. Rick Strassman, DMT. Molekuła duszy, Illuminatio, 2019 r.
9. Thomas Karlsson, Kabała kelipot i magia Goetii, Bibliotheca Alexandrina, 2021 r.
10. Stephan A. Hoeller, Gnoza Junga, Okultura, 2022 r.

Kategorie: Parapsychologia